Informacje podstawowe

Dzikie zwierzęta naszych pól i lasów boją się człowieka. Zawsze uciekają przed nim na bezpieczną odległość. Wyjątkiem mogą być zwierzęta chore na wściekliznę, które tracą naturalną bojaźliwość. Jeżeli zauważymy błądzącego bez celu lisa, borsuka, leżącą sarnę lub wiewiórkę, widok ten powinien nas zaniepokoić. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że dzikie zwierzęta, które pozwalają się do siebie zbliżyć, dotknąć lub schwytać, mogą być chore na wściekliznę. Zachowajmy wówczas szczególną ostrożność, aby nie narazić się na zakażenie tą nieuleczalną chorobą.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z materiałem dotyczącym wszystkiego, co związane jest z wirusem wścieklizny. Poniższy artykuł został skonsultowany i opracowany w porozumieniu z Wojewódzkim Inspektoratem Weterynarii w Krakowie.

Podstawowe informacje o wściekliźnie
Wścieklizna (łac. rabies) jest śmiertelną, niebezpieczną dla człowieka, zakaźną, wirusową chorobą odzwierzęcą o ostrym przebiegu, wywoływaną przez wirus neurotropowy należący do rzędu Mononegavirales, rodziny Rhabdoviridae i rodzaju Lyssavirus. Choroba atakuje ośrodkowy układ nerwowy, powodując zapalenie mózgu oraz rdzenia kręgowego.

Wirus przenoszony jest ze śliną chorego zwierzęcia przez ugryzienie lub oślinienie uszkodzonej skóry lub błon śluzowych. Chory na wściekliznę człowiek również wydala wirus ze śliną. Wścieklizna wylęga się od 1-3 miesięcy; w sporadycznych wypadkach czas może się wahać od 10 dni do roku.

Nosicielami wirusa są chore zwierzęta, zarówno te dzikie (np. lisy, nietoperze), jak i domowe (psy, koty oraz gryzonie). Choroba utrzymuje się w środowisku naturalnym w dwóch formach epidemiologicznych: wścieklizna naturalna, czyli tzw. leśna – występująca u zwierząt wolno żyjących, oraz wścieklizna uliczna – występująca u bezpańskich psów oraz kotów.

Wirus wścieklizny wykazuje stosunkowo dużą odporność na działanie czynników fizycznych i chemicznych oraz na gnicie. W gnijących i podlegających autolizie zwłokach zwierząt, zarazek zachowuje zakaźność przez kilka tygodni, a w powierzchniowych warstwach ziemi przez dwa do trzech miesięcy. Płynna ślina zawierająca wirus może zakażać nawet po 24 godzinach, a wysuszona – po 14 godzinach. Wirus jest szczególnie wrażliwy na formalinę, fenol, ług sodowy, alkohol etylowy i roztwory mydła (ma to duże znaczenie przy dezynfekcji ran).

W momencie pokąsania przez zwierzaka należy ustalić dane personalne właściciela (imię, nazwisko i adres zamieszkania), rana po pokąsaniu powinna być dokładnie umyta wodą z mydłem i opatrzona, natychmiast należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub najbliższego Oddziału Ratunkowego celem zaopatrzenia chirurgicznego i ewentualnego skierowania do Punktu szczepień przeciwko wściekliźnie.

Wirus wścieklizny jest obecny:
- w płynie mózgowo-rdzeniowym chorych zwierząt
- w ślinie chorych zwierząt

Wirus wścieklizny nie występuje:
- we krwi
- w moczu
- w stolcu

Wirus wścieklizny ginie:
- w temperaturze +60 stopni Celsjusza
- przy zastosowaniu większości środków dezynfekcyjnych

Wirus wścieklizny nie ginie:
- w zwłokach (przeżywa kilka tygodni)
- w procesie zamrażania

Źródło zakażenia:
- dzikie zwierzęta drapieżne (lisy)
- nietoperze
- psy
- koty
- szczury, piżmaki
- jeże
- kuny

Co zrobić w przypadku pogryzienia
- pozwolić, aby krew przez jakiś czas swobodnie wypływała z rany
- przemyć ranę wodą z mydłem
- zdezynfekować ranę
- nałożyć opatrunek
- zgłosić się do lekarza

Lekarz, do którego zgłosi się osoba pokąsana przez zwierze musi:
- przeprowadzić wywiad w celu ustalenia okoliczności ewentualnego zakażenia
- zaopatrzyć rany lub ewentualne drogi zakażenia
- zbadać ogólny stan zdrowia pacjenta
- skierować pacjenta do punktu kwalifikacji szczepień
- zgłosić przypadek do właściwej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej
.

Zobacz także:

>>> Wścieklizna u ludzi
>>> Wścieklizna u zwierząt
>>> Obserwacja pod kątem wścieklizny
>>> Podstawowe informacje o wściekliźnie