Wścieklizna u zwierząt

Jak zarażają się zwierzęta
Do zakażenia zwierzęcia dochodzi poprzez jego kontakt z innym chorym osobnikiem – na przykład poprzez pogryzienie podczas walki, lub zadrapania połączone z kontaktem ze śliną chorego zwierzaka. Źródłem zakażenia dla zdrowych zwierząt mogą być wszystkie ssaki, jednak najczęściej są to zwierzęta dzikie (np. lisy, nietoperze), psy, koty i gryzonie.

Objawy choroby u zwierząt
Chore zwierzęta zachowują się osobliwie i nietypowo. Dzikie, które zazwyczaj wykazują płochliwość i uciekają przed człowiekiem, stają się agresywne, atakują człowieka lub odwrotnie – są przesadnie łagodne i dają się złapać. U wściekłych zwierząt często występują ataki szału, nieposłuszeństwo, agresja i otępienie. Obserwuje się również takie same objawy jak u ludzi. Nierzadko stwierdza się biegunki lub zaparcia, wymioty, ślinotok, brak apetytu, gorączkę, trudności w połykaniu, niedowład żuchwy oraz mięśni przełyku. Miejsce ugryzienia staje się bardzo swędzące. Zwierzę nieustannie wylizuje ranę, czasami wręcz gryzie ją – nawet do kości. Zaczyna stukać zębami i zjadać wszelkiego rodzaju przedmioty, także te niejadalne (np. kamienie). Na dalszym etapie choroby występuje porażenie kończyn. Może pojawić się także zez rozbieżny. Zwierzę cały czas nosi język na wierzchu. W przypadku kotów czasem występuje również żałosne miauczenie. Wścieklizna może przybrać także postać cichą – nie stwierdza się wówczas żadnych widocznych symptomów. Zgon wściekłego zwierzęcia następuje po około 2-4 dniach choroby.

Przebieg choroby u psów
Choroba trwa od wystąpienia pierwszych objawów klinicznych zwykle 1-7 dni (rzadko dłużej) prowadząc zawsze do zejścia śmiertelnego. Z uwagi na przebieg i występujące objawy kliniczne wyróżnić można ogólnie dwie postaci choroby: gwałtowną (szałową) i porażenną (cichą).

Postać gwałtowna (szałowa) rozpoczyna się następującymi zmianami w zachowaniu zwierząt:
- zwierzęta wykazują niepokój i ogólną nadmierną pobudliwość, podejmują próby ucieczki
- szczekają bez wyraźnej przyczyny
- chore osobniki zjadają przedmioty niejadalne
- niekiedy pojawia się wzmożony popęd płciowy
- zwierzęta atakują przeszkody pojawiające się na drodze
- pojawiają się napady szału

Po tym stadium następują różnego rodzaju porażenia, które mogą objawiać się następująco:
- zwierzęta wydają ochrypłe dźwięki
- pojawia się ślinotok, zwierzęta mogą się krztusić
- może wystąpić opadanie żuchwy z wypadaniem języka
- zez
- niedowłady kończyn prowadzące często do zalegania

Postać porażenna (cicha) trwa średnio 2-4 dni i cechuje się szybkim przejściem początkowych objawów w stadium porażenne bez okresu pobudzenia i ataków szału.

Przebieg choroby u kotów
Przebieg choroby jest podobny jak u psów, częściej występuje postać szałowa, można zaobserwować następujące objawy:
- zwierzęta chowają się, uciekają
- nieustannie miauczą
- przy podrażnieniu zachowują się agresywnie
- śmierć zwierzęcia poprzedzona jest zwykle porażeniem kończyn

Diagnoza choroby u zwierząt
W celu ustalenia, czy zwierzę, które ugryzło człowieka, zaraziło go wirusem, należy sprawdzić, czy było ono w tym momencie chore na wściekliznę. Niestety, nie ma testów, które zdiagnozowałyby obecność wirusa w organizmie człowieka zaraz po ugryzieniu. Po wystąpieniu objawów, u człowieka diagnozuje się chorobę głównie poprzez wywiad epidemiologiczny. Można także stosować metodę PCR, jednak dość często daje ona wyniki fałszywe. Zawsze w przypadku pogryzienia człowieka przez zwierzęta o niepewnej historii zdrowotnej w tym bezpańskich  stosuje się także 15-dniową (można wydłużyć do 21 dni) obserwację zwierzęcia lub badania pośmiertne mózgu zwierzęcia.

Szczepienia
Przeciw wściekliźnie należy regularnie, rokrocznie szczepić zwierzęta domowe. Ich rola jest nie do przecenienia. Są one jedyną skuteczną metodą obrony przed chorobą, przede wszystkim w przypadku zakażonych wirusem. Dla zapewnienia maksymalnej skuteczności profilaktyki ważna jest odpowiednia kwalifikacja osób do szczepienia oraz sposób wykonania zabiegu.
.

Zobacz także:

>>> Wścieklizna u ludzi
>>> Wścieklizna u zwierząt
>>> Obserwacja pod kątem wścieklizny
>>> Podstawowe informacje o wściekliźnie